Tỉ lệ nợ xấu NPL là gì? Nợ quá hạn bao nhiêu ngày an toàn?

Tỉ lệ nợ xấu NPL không phải là một khái niệm xa lạ trong ngành tài chính, đặc biệt là với những người đang vay vốn ngân hàng hoặc làm việc trong lĩnh vực tín dụng. Đây là con số mà bất kỳ ngân hàng, tổ chức tài chính hay thậm chí cả nhà đầu tư cá nhân cũng phải dòm ngó từng tháng. Chỉ cần nhích lên vài phần trăm, nó có thể khiến một ngân hàng lao đao, thậm chí kéo theo nhiều hệ lụy trong toàn hệ thống tín dụng.

Vậy rốt cuộc tỉ lệ nợ xấu NPL là gì, tại sao nó lại quan trọng, và người vay cá nhân cần chú ý bao nhiêu ngày quá hạn là vẫn còn “an toàn” trước khi bị liệt vào danh sách đen? Câu chuyện tưởng chừng chuyên môn cao siêu này lại liên quan trực tiếp đến ví tiền của rất nhiều người.

Tỉ lệ nợ xấu NPL là gì và ai là người theo dõi nó sát nhất?

Trong từ vựng tài chính ngân hàng, “NPL” là viết tắt của “Non-Performing Loan”, tạm dịch là “khoản vay không sinh lời”. Nhưng gọi cho đúng chất thị trường Việt Nam, đây chính là khoản nợ xấu. Tỉ lệ nợ xấu NPL chính là tỷ số giữa tổng dư nợ xấu so với tổng dư nợ cho vay của một tổ chức tín dụng trong cùng kỳ. Nó được tính theo công thức đơn giản:

• Tỉ lệ nợ xấu NPL = (Tổng dư nợ xấu / Tổng dư nợ cho vay) x 100%

Nói cho dễ hình dung, nếu một ngân hàng cho vay tổng cộng 100.000 tỷ đồng, trong đó có 3.000 tỷ là những khoản đã quá hạn hoặc không thể thu hồi thì tỉ lệ nợ xấu NPL của họ là 3%. Con số này dù nghe qua tưởng nhỏ, nhưng nếu vượt ngưỡng cho phép thì sẽ trở thành vấn đề cực kỳ nghiêm trọng.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thường xuyên đặt ngưỡng an toàn cho tỉ lệ nợ xấu NPL ở mức dưới 3%. Một khi con số này tăng cao, ngân hàng có thể bị hạn chế cấp tín dụng, phải tăng dự phòng rủi ro, thậm chí bị kiểm soát đặc biệt. Với người vay, khi bị rơi vào nhóm nợ xấu, mọi cánh cửa tín dụng trong tương lai sẽ hẹp lại nhanh chóng.

Phân loại nợ theo nhóm và giới hạn ngày quá hạn cần nhớ

Để đánh giá chính xác tỉ lệ nợ xấu NPL, các khoản vay được chia thành nhiều nhóm khác nhau. Tại Việt Nam, hệ thống phân loại nợ thường bao gồm 5 nhóm:

• Nhóm 1: Nợ đủ tiêu chuẩn – chưa quá hạn hoặc quá hạn dưới 10 ngày 
• Nhóm 2: Nợ cần chú ý – quá hạn từ 10 đến dưới 30 ngày 
• Nhóm 3: Nợ dưới tiêu chuẩn – quá hạn từ 30 đến dưới 90 ngày 
• Nhóm 4: Nợ nghi ngờ mất vốn – quá hạn từ 90 đến dưới 180 ngày 
• Nhóm 5: Nợ có khả năng mất vốn – quá hạn từ 180 ngày trở lên

Chỉ cần khoản vay bước sang nhóm 3 thì đã được xếp vào “nợ xấu” trong cách tính tỉ lệ nợ xấu NPL. Nói cách khác, nếu bạn trả chậm từ 30 ngày trở đi, thì khoản vay đó chính thức góp phần đẩy NPL lên cao, không chỉ ảnh hưởng đến ngân hàng mà còn khiến hồ sơ tín dụng cá nhân của bạn bị đánh giá tiêu cực.

Nợ quá hạn bao nhiêu ngày thì vẫn còn an toàn?

Con số kỳ diệu mà theo App King Kong người đi vay cần nắm lòng: 29 ngày. Đây là mốc thời gian tối đa để một khoản nợ được xem là “cần chú ý” chứ chưa bị đẩy vào nhóm nợ xấu. Nếu thanh toán trước ngày thứ 30, bạn vẫn có thể duy trì điểm tín dụng ở mức chấp nhận được, và khoản vay không làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hồ sơ CIC (trung tâm thông tin tín dụng).

Từ ngày thứ 30 trở đi, mọi chuyện bắt đầu rối rắm. Nợ rơi vào nhóm 3 sẽ bị ghi lại lịch sử trên hệ thống CIC, kéo theo vô vàn hệ quả: bị từ chối khi vay vốn mới, không được chấp nhận mở thẻ tín dụng, bị ngân hàng gọi điện liên tục, và trong nhiều trường hợp còn bị công ty tài chính bán khoản nợ cho bên thu hồi chuyên nghiệp.

Tỉ lệ nợ xấu NPL và sức khỏe tài chính quốc gia

Tỉ lệ nợ xấu NPL không chỉ là bài toán riêng của ngân hàng, mà còn là chỉ số phản ánh sức khỏe tín dụng của cả nền kinh tế. Khi tỉ lệ này tăng cao, đó là tín hiệu cho thấy người vay đang gặp khó khăn trong thanh toán, có thể do thu nhập giảm, kinh tế trì trệ hoặc chính sách cho vay thiếu kiểm soát.

Ví dụ, trong giai đoạn kinh tế gặp biến động sau đại dịch, nhiều doanh nghiệp và cá nhân mất khả năng chi trả đúng hạn. Tỉ lệ nợ xấu NPL tại nhiều ngân hàng đã tiệm cận ngưỡng 3%, buộc Ngân hàng Nhà nước phải yêu cầu trích lập dự phòng rủi ro cao hơn, đồng thời kiểm tra chặt chẽ danh mục cho vay. Một số ngân hàng thương mại buộc phải “siết” lại các khoản vay tiêu dùng, hạn chế duyệt hồ sơ mới.

Tình trạng này không chỉ khiến các ngân hàng khó khăn, mà người dân cũng không dễ dàng tiếp cận vốn, dẫn đến vòng xoáy thiếu thanh khoản, giảm đầu tư và làm chậm đà phục hồi kinh tế.

Tại sao ngân hàng sợ NPL tăng còn người vay lại ít để tâm?

Ngân hàng có lý do để mất ăn mất ngủ vì tỉ lệ nợ xấu NPL. Chỉ cần một phần nhỏ khoản vay không thu hồi được, họ phải gánh khoản lỗ lớn do phải trích lập dự phòng, ảnh hưởng lợi nhuận và khả năng mở rộng tín dụng. Trong khi đó, người vay lại thường chủ quan, cho rằng vài ngày trễ hẹn không đáng kể, hoặc thậm chí… quên luôn lịch trả nợ.

Sự chênh lệch nhận thức này chính là gốc rễ dẫn đến tỷ lệ NPL tăng ở nhiều ngân hàng. Cũng chính vì vậy, ngày càng nhiều đơn vị tài chính đầu tư mạnh vào hệ thống nhắc nợ tự động, gửi tin nhắn, gọi điện, thậm chí thuê đơn vị bên ngoài “gõ cửa nhắc nợ” như một biện pháp phòng ngừa nợ xấu. 

>> Click vào xem thêm tin hot: Điểm tin cậy Momo là gì? Mấy điểm thì vay được Fast Money? 

Tỉ lệ nợ xấu NPL và bài toán kiểm soát rủi ro cá nhân

Không cần là chuyên gia tài chính mới hiểu được hậu quả của việc để nợ bị xếp vào nhóm xấu. Mất uy tín tín dụng, bị hạn chế vay vốn trong tương lai, có thể bị kiện, bị thu hồi tài sản thế chấp, thậm chí bị làm phiền liên tục bởi các cuộc gọi nhắc nợ.

Muốn tránh rơi vào nợ xấu, người vay cần:

1. Ghi nhớ ngày thanh toán gốc và lãi
2. Tránh vay nhiều nơi cùng lúc nếu không có nguồn trả ổn định
   Thường xuyên kiểm tra lịch sử tín dụng cá nhân trên CIC
3. Trong trường hợp khó khăn tạm thời, chủ động liên hệ tổ chức cho vay để xin gia hạn

Tỉ lệ nợ xấu NPL có thể là con số kỹ thuật với các ngân hàng, nhưng lại là dấu chấm hỏi lớn với túi tiền của người đi vay. Giữ được hồ sơ đẹp không phải vì ngân hàng, mà là vì quyền lợi tài chính dài hạn của chính mình.

Tổng kết

Tỉ lệ nợ xấu NPL không chỉ là chỉ số quản lý rủi ro, mà còn là gương phản chiếu cách mà người đi vay và ngân hàng tương tác với nhau. Một bên là tổ chức nắm giữ dòng tiền, một bên là cá nhân cần nguồn vốn để sống, làm việc và đầu tư. Giữa hai phía đó là ranh giới mong manh: 30 ngày.

Chỉ cần vượt mốc đó, cả người vay lẫn ngân hàng đều bước sang một trang khác: nghi ngại, mất lòng tin và dĩ nhiên là… nhiều phiền toái không ai muốn. Hiểu rõ tỉ lệ nợ xấu NPL là gì, hiểu rõ bao nhiêu ngày trễ hạn là an toàn, không chỉ giúp bạn bảo vệ danh dự tài chính, mà còn mở rộng cánh cửa cho những cơ hội lớn hơn trong tương lai gần.